Bankalar yasa ve yönetmeliği çiğneyerek körlerden şahit istemeye devam ediyor. Sergilenen tutum körlerin eşit hizmet alma, bağımsız olarak kendi işini yapma, herkesle aynı anda erişilebilir şekilde işlem yapma hakkını elinden alıyor. Birleşmiş Milletler (BM) Engelli Hakları Sözleşmesi’ni, Anayasa’nın eşitlik maddesini ve en temel insan haklarından olan eşit hizmet hakkını yok sayarak ayrımcılığı derinleştiriyor. Çoğu zaman kurum politikası bile gözetilmeden personel ya da ilgili şubenin ön yargılarına göre görme engellilerin tek başına işlem yapma hakkı elinden alınmaya çalışılıyor. Oysa görme engelliler, yasadaki ‘imza atamayanlar’ sınıfına girmiyor.
Engelsiz Erişim Derneği Başkanı Gökhan Güngör, bugün yaptığı yazılı açıklamada, görme engellilerin bankalarda yaşadığı sıkıntıları dile getirerek yetkililerden destek istedi. Gökhan Güngör’ün açıklaması şöyle:
“GÖRME ENGELLİLER İMZA ATMA EHLİYETİNE SAHİP”
“Körler bankalarda önyargı ile karşılaşıyor ve eşit hizmet alamıyor. Borçlar Kanunu’nun 15. Maddesi’ne göre körler kendileri talep etmediği sürece şahitli işlem yapmaya zorlanamaz. Oysa bu madde bazı banka şubeleri ve personelleri tarafından yok sayılıyor. Mesleği, eğitim düzeyi ne olursa olsun; imzalarının geçerli olmadığı ön yargısıyla karşılaşıyorlar. Düşünün avukatsınız, devlet memurusunuz, öğretmensiniz, yazılımcısınız ama bir banka ya da noterde imzanızın geçerli olmadığı söyleniyor. İşyerinizde maaş alacağınız bankanın görevlisi meslektaşlarınız önünde sizin maaş hesabınızı size başka birinin şahitliği olmadan açmayacağını belirtiyor.
Borçlar kanunundaki madde ile tanıksız işlem yapma hakkımızın güvenceye alınması üzerinden yıllar geçti ama hâlâ yıllar önce tarihe karışması gereken iki tanık dayatmasına maruz bırakılıyoruz. Bazı banka görevlileri, 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) "İmza atamayanların durumu" başlıklı 206’ncı maddesine atıf yaparak, imza atıp atamayacaklarına bakılmaksızın görme engellileri de imza atamayanlar kapsamında değerlendiriyor.
Oysa körlerin imza atma ehliyeti tartışma konusu bile olamaz. Bu konudaki tüm yasal düzenlemelerde, "Görme engellilerin talepleri halinde imzalarında şahit aranır. Aksi takdirde görme engellilerin imzalarını el yazısı ile atmaları yeterlidir" hükmü yer almaktadır.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından bankalara ve katılım bankalarına gönderilen yazılarda, bankaların birçok şubesinde yaşanan bu durumun yasal olmadığı, görme engellilerin hayatını zorlaştırdığı vurgulanmıştır.
Biz hayatın her alanında ve anında her şeye herkesle aynı anda katılabileceğimizin mümkün olduğu gerçekliğiyle hareket ediyoruz. Ön yargılar ve erişilebilirlik sorunları bu gerçekliği gölgeliyor. Bugüne kadar çeşitli ön yargı ve engeller ısrarlı mücadelemiz sonucunda tarihe karıştı. Bu keyfi uygulamanın da tarih olacağına şüphemiz yok. Bir gün, bankalarda şahitli işlem yapmaya zorlanmadan, imzalarımızın geçerli olmadığı önyargısıyla karşılaşmadan, tüm yaşamı eşit, erişilebilir ve engelsiz kılıncaya dek mücadeleye devam edeceğiz.”
